GPS günümüzde sahip olduğu geniş kullanım alanına rağmen, ticari uçuşlarda hala "yardımcı navigasyon" olarak kullanılabilmektedir. GPS'in ana navigasyon desteği olarak kullanılmamasını düzenleyen çok sıkı standartlar ve kurallar bulunmaktadır. Genel olarak havacılık otoritelerinin GPS'e pek güvenmediği söylenebilir :)
TSO-129a standartı; uçakta kullanılacak bir GPS cihazının bütünleşik çalışacağı sistemlerden (INS, autopilot vb.), kullanılabileceği uçuş aralıklarına (en-route, terminal vb.) ve minimum performans standartına kadar geniş bir kapsama sahiptir. Hatta; GPS'in tuş takımı, ekran ve menü geçişleri bile belli standartlara oturtulmuştur.
TSO-129a'da en dikkat çeken standart RAIM (Receiver Autonomus Integrity Monitor) yani GPS verilerinin devamlılığı ve doğruluğunun diğer uydular ve navigasyon yardımları (INS, VOR/DME) ile kontrolü zorunluluğudur. Örneğin; RAIM son yaklaşmada A sınıfı bir GPS için 0.3 nm'lik bir hassaslıkta uyarı verirken, C sınıfı bir GPS'de bu oran 0.1 nm'dir. Veya, GPS havalanına 30 nm kala iniş için vektör vermiş olmalıdır.
A sınıfı GPS cihazları daha çok genel havacılık içindir ve hassasiyetleri de ona göre daha düşüktür (PPL Pilotlara ölüm !!). B ve C sınıfı cihazlara geldikçe INS veya VOR/DME gibi cihazlarla RAIM zorunluluğundan, ekran okunabilirliğine standartlar sıkılaşmaktadır. Havacılık GPS cihaz sınıfları:
A sınıfı: Bu kategori bir cihaz yer navigasyon destekleri ile RAIM yürütür ve son yaklaşmaya 2nm kala RAIM'i kaybederse sadece bunu bildirmekle yükümlüdür. Hassas yaklaşmalarda kullanılması yasak olan A sınıfı GPS cihazları sadece en-route ve terminal bölgelerde (A1) ve hassas olmayan yaklaşmalarda kullanılabilir (A2).
B sınıfı: Bu türden bir cihazın sağladığı GPS bilgisinin bir uçuş yönetim sistemine (Flight Management System) girmesi gerekmekte ve RAIM'in birden çok navigasyon desteği ile yapılması gerekmektedir.
C sınıfı: Bu tür cihazlar bir otopilot sistemine bağlı olarak kullanılmakta olup, RAIM'i çok sıkı standartlara bağlanmıştır. En ufak hata payında uyarı verip, kendi kendini sonlandırması gerekmektedir. Donanım ve tasarım standartları çok daha sıkıdır.
Amerikan Havacılık Dairesi (FAA) tarafından yürütülen NextGen projesinde GPS artık çok daha baskın olarak kullanılmaktadır. Hatta, yalnızca GPS yardımıyla CAT II ve CAT III inişler denenmektedir. Zamanla, GPS'in güvenilirliği daha da artacak ve hava navigasyondaki yeri önem kazanacaktır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder